Xôi đậu xanh là một món ăn truyền thống của Việt Nam, được làm từ hai nguyên liệu chính là nếp và đậu xanh. Đây là món ăn dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn, thường xuất hiện trong các bữa sáng, lễ hội, cúng giỗ hoặc các dịp đặc biệt.
Hạt nếp dẻo thơm hòa quyện với đậu xanh bùi bùi tạo nên hương vị vừa ngọt ngào vừa thanh đạm, phù hợp với khẩu vị của nhiều người. Xôi đậu xanh có thể ăn kèm với muối vừng, dừa nạo, hoặc các món ăn mặn như thịt kho, giò chả.
Lưu ý khi nấu xôi đậu xanh
- Ngâm nếp và đậu xanh:
- Nên ngâm nếp trong nước ấm từ 6-8 tiếng (hoặc qua đêm) để hạt nếp mềm và dễ nấu hơn.
- Đậu xanh nên được ngâm trong nước khoảng 3-4 tiếng để loại bỏ phần vỏ (nếu dùng đậu xanh nguyên vỏ) và giúp đậu nhanh chín hơn.
- Tỷ lệ nếp và đậu xanh:
- Cân bằng tỷ lệ giữa nếp và đậu xanh, thông thường khoảng 3:1 (nếp nhiều hơn đậu). Nếu thích vị đậu xanh bùi hơn, có thể tăng lượng đậu.
- Hấp cách thủy:
- Để xôi chín đều và không bị nhão, bạn nên hấp bằng xửng hấp thay vì nấu trực tiếp bằng nồi. Trộn đều nếp và đậu xanh trước khi cho vào xửng hấp.
- Không để quá nhiều nước trong xửng:
- Lượng nước trong nồi hấp không được chạm vào nếp, vì điều này sẽ làm xôi bị nhão.
Cách chọn đậu xanh ngon
Đậu xanh ngon thường có hạt căng bóng và đều nhau, không bị sâu mọt hoặc lẫn tạp chất. Khi chọn, bạn nên quan sát màu sắc của đậu: loại đậu xanh đã bỏ vỏ nên có màu vàng nhạt, trong khi loại còn vỏ thường có màu xanh tươi. Đặc biệt, đậu ngon sẽ có mùi thơm nhẹ, tự nhiên, không bị lẫn mùi ẩm mốc.
Một mẹo đơn giản là thử ngâm đậu vào nước: những hạt đậu chất lượng sẽ chìm xuống, trong khi các hạt lép sẽ nổi lên bề mặt. Việc chọn đậu kỹ càng sẽ đảm bảo món xôi có vị bùi bùi đặc trưng, tăng thêm độ hấp dẫn.
Cách chọn nếp ngon
Nếp ngon là loại có hạt dài, đều, căng bóng và không bị gãy vụn. Khi chọn, bạn nên để ý mùi thơm tự nhiên của nếp – đó là dấu hiệu của gạo mới, chất lượng tốt. Nếu có cơ hội, hãy nhai thử vài hạt nếp sống: nếp ngon sẽ có vị ngọt nhẹ, không bị chua hoặc đắng.
Ngoài ra, cần tránh những hạt nếp bị mốc hoặc có dấu hiệu bị mối mọt. Một điểm lưu ý nữa là nên ưu tiên chọn gạo nếp mới thu hoạch, vì loại này khi nấu sẽ dẻo, mềm và thơm hơn so với nếp cũ. Việc lựa chọn kỹ càng nguyên liệu sẽ giúp món xôi thêm phần hoàn hảo.
Câu hỏi thường gặp khi nấu xôi đậu xanh
Nguyên liệu
- Gạo nếp: 1kg
- Đậu xanh: 300g
- Muối: vừa đủ
Cách làm
- Đậu xanh ngâm khoảng 3 giờ, vớt ra đãi sạch vỏ, nhặt hết đậu sượng.
- Gạo nếp vo sạch, ngâm 2 tiếng, vớt ra để ráo.
- Trộn đậu xanh, gạo nếp, muối cho ngấm đều. Bắc chõ đồ lên bếp, khi nước sôi bốc hơi đều thì đổ gạo vào chõ, đậy kín, đun to lửa, đến khi thấy hơi bốc lên, lấy đũa chọc nhiều lỗ nhỏ cho hơi lên nhiều. Sau 50-55 phút là được.
- Đem xôi ra rá khô, sạch, đơm ra đĩa, ăn nguội.
Yêu cầu:
- Hạt xôi mọng, tơi đều, đỗ chín tới, không bị nát, màu hơi vàng, mùi vị thơm dẻo, vừa ăn.
Nguyên liệu
- 150g gạo nếp
- 100g đậu xanh cà vỏ
- Nước (để ngâm)
- 1 nhúm muối
- 100ml nước cốt dừa
- 150ml nước (hoặc lượng vừa đủ để ngập mặt gạo)
- Tùy chọn ăn kèm:
- Hành phi (mua sẵn để tiết kiệm thời gian)
- Hỗn hợp mè rang và đậu phộng
- Dừa nạo
Cách làm
Ngâm gạo và đậu xanh: Cho gạo nếp và đậu xanh vào nồi cơm điện, đổ nước ngập mặt và ngâm trong 1 giờ.
Sơ chế: Sau 1 giờ, đổ bỏ nước ngâm và rửa gạo, đậu xanh cho đến khi nước trong.
Nấu xôi: Thêm một nhúm muối, nước cốt dừa, và nước vào nồi. Trộn đều tất cả nguyên liệu. Đặt nồi vào nồi cơm điện và bật chế độ “Cook.” Khi nồi chuyển sang chế độ “Warm,” xôi đã chín mềm, thơm ngon.
Thưởng thức:
Múc xôi đậu xanh ra đĩa. Có thể ăn kèm như món chính hoặc món phụ.
Nếu muốn thêm phần hấp dẫn, rắc hành phi, dừa nạo hoặc hỗn hợp mè đậu phộng lên trên trước khi dùng.
Mẹo nhỏ:
Điều chỉnh lượng nước và nước cốt dừa tùy theo độ dẻo mà bạn mong muốn.
Ngâm gạo và đậu xanh đủ thời gian giúp xôi chín mềm và đều hơn.
Nguyên liệu
- Phần xôi:
- 100g đậu xanh cà vỏ (ngâm nước sôi)
- 250g gạo nếp (nếp ngắn hoặc dài, tùy sở thích)
- 300-315ml nước (300ml cho xôi khô ráo hơn, 315ml cho xôi mềm dẻo hơn)
- 1 muỗng canh (7.5g) dầu ăn (canola hoặc loại khác)
- 1/2 muỗng cà phê (1.6g) muối
- Tùy chọn: 4-5 lá dứa (đập dập và buộc gọn lại)
- Muối mè ăn kèm:
- 1/2 cốc lạc rang (bỏ vỏ, giã sơ)
- 1/4 cốc mè rang
- 3 muỗng canh đường
- 1/4 muỗng cà phê muối (tùy chọn)
- Topping:
- Muối mè
- Dừa tươi nạo
- Hành phi
Cách làm
Ngâm đậu xanh:
Cho đậu xanh vào tô chịu nhiệt, đổ nước sôi ngập mặt đậu và ngâm trong 10 phút. Khuấy nhẹ đậu để tránh vón cục khi nước được thêm vào.
Sơ chế gạo nếp:
Rửa gạo nếp 2-3 lần đến khi nước trong.
Kết hợp gạo và đậu xanh:
Sau khi đậu đã ngâm xong, đổ ra rây lọc chung với gạo nếp và trộn đều để ráo nước hoàn toàn.
Nấu xôi:
Cho gạo và đậu xanh vào nồi cơm điện. Thêm dầu ăn và muối, trộn đều cho nguyên liệu ngấm gia vị. Dàn đều, không nén chặt gạo để có không gian cho xôi nở
Thêm 300-315ml nước và đặt lá dứa lên trên (nếu dùng).
Bật nồi cơm điện:
Bật chế độ “Cook.” Khi nồi chuyển sang chế độ “Warm,” không mở nắp ngay. Để xôi hấp thêm 15-20 phút cho chín đều.
Muối mè
Trộn đều lạc rang, mè rang, đường và muối (tùy chọn). Điều chỉnh lượng muối theo khẩu vị hoặc bỏ qua nếu đã nêm muối vào xôi.
Hoàn thành xôi:
Sau khi hấp đủ thời gian, dùng đũa xới tơi xôi.
Phục vụ:
Rắc muối mè, dừa tươi nạo, và hành phi lên trên xôi. Hành phi tạo mùi thơm đặc biệt, không nên bỏ qua!
Mẹo Nhỏ:
Hành phi và dừa tươi làm xôi thêm đậm đà, phù hợp cả cho bữa sáng và các dịp đặc biệt.
Đậu xanh nên ngâm nước sôi để tiết kiệm thời gian nấu và giúp đậu mềm hơn.
Lá dứa sẽ tăng thêm hương thơm tự nhiên cho xôi, đặc biệt thích hợp với món xôi ngọt.
