Xôi gấc là một món ăn truyền thống của Việt Nam, thường xuất hiện trong các dịp lễ, Tết, hoặc đám cưới, đám hỏi. Món xôi này được nấu từ gạo nếp trộn cùng thịt gấc đỏ, tạo nên màu đỏ cam đặc trưng, mang ý nghĩa may mắn và thịnh vượng. Xôi gấc có hương vị ngọt bùi, dẻo thơm, và đôi khi được kết hợp với đậu xanh, nước cốt dừa hoặc đường để tăng độ hấp dẫn.
Nguyên liệu làm Xôi Gấc
Bạn có thể tìm thấy các nguyên liệu này tại các cửa hàng tạp hóa Việt Nam vào dịp Tết Nguyên Đán.
- Gạo nếp: Gạo nếp là nguyên liệu chính trong món xôi gấc. Gạo nếp Thái thường được sử dụng vì hạt dài và dẻo hơn so với các loại gạo nếp khác.
- Hạt gấc: Đây có thể là nguyên liệu khó tìm nhất. Bạn có thể tìm thấy gấc tươi tại các cửa hàng Việt Nam vào dịp Tết, hoặc mua gấc đông lạnh (bao gồm quả gấc hoặc chỉ có hạt gấc).
- Rượu gạo: Một chút rượu gạo giúp làm sáng màu gấc và mang lại vị ngọt nhẹ cho xôi.
- Muối: Một chút muối giúp làm nổi bật các hương vị trong món xôi.
- Dầu ăn (dầu canola, dầu bơ, hoặc dầu thực vật): Dầu giúp xôi không bị dính và quá dính khi hấp.
- Nước cốt dừa: Sử dụng nước cốt dừa nguyên chất sẽ giúp xôi dẻo và thơm ngon hơn.
- Đường: Một ít đường giúp làm ngọt và cân bằng vị trong xôi.
Các món ăn kèm Xôi Gấc
Bạn có thể ăn xôi gấc với nhiều topping khác nhau, bao gồm:
- Giò (Chả lụa): Giò hay chả lụa là món ăn kèm phổ biến.
- Dừa nạo: Dừa nạo mang lại hương vị béo ngậy cho xôi.
- Hạt vừng và đường: Rắc lên xôi để tạo độ giòn và ngọt.
- Đậu phộng nghiền, vừng và muối: Làm tăng thêm hương vị cho món xôi.
Các bước cơ bản nấu Xôi Gấc
- Rửa và ngâm gạo nếp: Cho gạo nếp vào rây và rửa sạch với nước lạnh cho đến khi nước trong. Sau đó cho gạo vào tô lớn và đổ nước lạnh sao cho ngập gạo ít nhất 5cm. Ngâm gạo ít nhất 4 tiếng hoặc qua đêm.
- Để ráo gạo: Sau khi ngâm, vớt gạo ra và để ráo.
- Làm nhuyễn hạt gấc: Cho hạt gấc, rượu gạo, dầu ăn và muối vào bát vừa. Dùng muỗng gỗ trộn đều cho đến khi hạt gấc tách ra khỏi hạt đen và tạo thành hỗn hợp sệt.
- Trộn gấc với gạo: Đổ hỗn hợp gấc vào bát gạo đã ráo nước và trộn đều cho đến khi hạt gạo đều được bao phủ bởi hỗn hợp gấc. Để yên khoảng 15 phút để gạo hấp thụ màu từ gấc.
- Hấp xôi: Đặt nồi hấp lên bếp, đun sôi nước ở nhiệt độ vừa. Cho gạo vào rổ hấp có lót giấy nến hoặc lá chuối. Hấp xôi trong 20-25 phút. Mỗi 10 phút, mở nắp và khuấy nhẹ để tránh xôi bị vón cục.
- Trộn nước cốt dừa và đường: Trong một bát nhỏ, hòa tan đường với nước cốt dừa. Sau 20 phút hấp, từ từ rưới nước cốt dừa vào xôi và trộn đều. Hấp tiếp trong 15 phút cho đến khi xôi mềm.
- Hoàn thành và thưởng thức: Lấy xôi ra khỏi nồi hấp, đặt một hạt gấc lên trên để nhận biết xôi đã được làm từ gấc tươi, không phải từ phẩm màu. Bạn có thể thêm vừng và đường lên mặt xôi và ăn kèm với giò lụa.
Mẹo làm Xôi Gấc ngon
- Rửa gạo kỹ: Rửa gạo để loại bỏ tinh bột thừa và các tạp chất, giúp xôi không bị nhão.
- Ngâm gạo: Ngâm gạo trước khi nấu giúp hạt gạo nở đều và khi hấp, xôi sẽ mềm dẻo.
- Trộn gấc thành hỗn hợp nhuyễn: Hãy chắc chắn rằng bạn trộn gấc thật kỹ để không còn hạt đen, chỉ còn lại hỗn hợp màu đỏ đẹp.
- Nêm đường theo khẩu vị: Nếu bạn thích xôi ngọt hơn, có thể thêm 1-2 muỗng cà phê đường lên trên khi hoàn thành.
- Dùng rượu trắng: Trộn gấc với một ít rượu trắng để màu lên đẹp và giảm mùi nồng của gấc.
- Hấp đúng thời gian: Hấp xôi khoảng 30-40 phút, mở nắp khuấy nhẹ để hơi nước thoát ra, tránh bị nhão.
- Thêm nước cốt dừa: Sau khi xôi gần chín, rưới một lớp nước cốt dừa lên để tăng hương vị béo ngậy.
- Dùng dầu ăn: Trộn dầu ăn vào xôi sau khi chín giúp hạt xôi bóng bẩy và không bị dính tay.
Câu hỏi thường gặp về xôi gấc?
Nguyên liệu
Xử lý gấc
- Thịt gấc 250gr
- Rượu nếp Hà Nội 30gr
- Muối sấy 1 ít
Hấp xôi
- Nếp ngỗng Vo sạch, ngâm 6 – 8h với 1 ít muối 500gr
- Muối sấy 1ít
- Gâc đã xử lý
Tạo mùi
- Lá dứa 50 gr ½ ch cho vào nước hấp,cho 1/2 trên mặt nếp
Nước cốt dừa để rưới xôi
- Dừa nạo trắng 150gr
- Nước ấm 150 ml
- — trộn đều vắt lấy 150gr nước cốt dừa
Tạo độ bóng
- Đường cát trắng Cho vào sau khi xôi đã chín 50 gr
Cách làm
Các bước thực hiện
- Bước 1: Xử lý thịt gấc: Gấc lấy phần ruột + rượu trắng + muối sấy bóp đều
- Bước 2: Nếp vo sạch (vo đến khi nước trong), ngâm từ 6 – 8 tiếng, xả qua nước lạnh (Lưu ý nếp đã ngâm không vo lại vì làm nát, vỡ hạt nếp), để ráo (Lưu ý không để quá lâu, vì để quá lâu từ 2 tiếng trở lên nếp sẽ bị lại).
- Bước 3: Cho B2 + B1 + muối sấy trộn đều (Lưu ý chi trộn – không bóp)
- Bước 4: bắc xửng hấp, cho nước vào nấu xôi, cho hỗn hợp B3 + lá dứa vào xửng hấp khoảng 20p, mở nắp rưới nước cốt dừa trộn đều (tăng lửa lớn xíu để nước cốt dừa không bị chạy chân/óc trâu) hấp thêm khoảng 10 phút (5 phút đảo đều xôi 1 lần).
- Bước 5: Sau khi hấp xong, lấy xôi ra để nguội khoảng 70%, cho đường cát trắng vào trộn đều.
Yêu cầu thành phẩm:
- Xôi có màu đỏ tự nhiên của gấc, hạt nếp căng bóng, có vị béo của nước cốt dừa và dẻo mềm.
Kiến thức mở rộng
- Khi cho nếp vào chỗ/xửng, không cho nếp tràn ra sát thành chỗ/xửng. Nước bay hơi đọng lại trên nắp và chảy xuống sẽ làm hạt xôi bị nhão
- Không cho đường vào nếp nóng, hạt nếp sẽ bị trai, dính lại với nhau, nếu đào sẽ bị bể, nên nhấp ra khỏi bếp để nguội 70 độ
- Không hấp xôi vào nước ấm, vì nước từ từ nóng lên, phần dưới sẽ bị nhão, phần trên sẽ bị khô.
- Nêu nếp ngâm không đủ thời gian/khi hấp sẽ bị khô: Xử lý bằng cách dùng khăn bông sạch, thấm nước cho ẩm và phủ lên nếp/ xôi = Giúp tăng và giữ độ ẩm cho xôi chín đều, dêo.
- Sự dụng nếp vo sạch, không ngâm trước để “nấu” xôi = Áp dụng cho trường hợp không có xửng hấp/quên ngâm nếp = Xôi mềm và để lâu bị khô hơn xôi hấp.
Nguyên liệu
- Gạo nếp hoa vàng: 1kg
- Mỡ nước: 50g
- Rượu trắng: 1⁄2 chén
- Gấc chín đỏ: 1 quả (600g)
- Đường kính: 100g
- Muối: 1 thìa nhỏ
Cách làm
- Gạo nếp vo sạch, ngâm khoảng 2 tiếng, vớt ra để ráo, xóc muối cho đều.
- Gấc bổ đôi, dùng thìa nạo phần ruột và hạt vào liễn, đổ rượu vào đánh nhuyễn.
- Trộn gấc vào gạo, dùng tay bóp nhẹ để gạo thấm đều. Bắc chõ đồ lên bếp, khi nước sôi bốc hơi đều thì để gạo vào chõ, đậy kín, đun to lửa đến khi thấy hơi bốc lên, gạo chín dẻo, sau 40-50 phút.
- Xôi chín, cho mỡ nước và đường vào trộn đều, đậy vung đun khoảng 5 phút.
- Đem xôi ra rá sạch, nhặt bỏ hạt gấc, đơm ra đĩa hoặc đóng khuôn.
Yêu cầu:
- Xôi chín mềm, dẻo, hạt mọng, màu đỏ đẹp, bóng, thơm mùi nguyên liệu, vị ngọt vừa ăn
