Bánh bột lọc là một món ăn truyền thống của miền Trung Việt Nam, nổi tiếng nhất ở Huế và Quảng Bình. Đây là loại bánh được làm từ bột năng, với phần vỏ dai trong, bọc lấy nhân tôm thịt hoặc đậu xanh. Bánh bột lọc có hai loại chính: bánh bọc lá (thường là lá chuối) và bánh trần.
Nguyên liệu chính để làm nên món bánh này gồm bột năng, tôm và thịt heo. Bột năng được lựa chọn từ loại gạo ngon nhất, đảm bảo độ dẻo và trong khi hấp. Tôm tươi được giữ nguyên vỏ để tạo màu đỏ hấp dẫn, còn thịt heo được rim đậm đà, hòa quyện cùng hương vị thơm bùi của tôm. Điểm đặc biệt nằm ở cách tận dụng nước xào nhân tôm để pha chế nước chấm, mang đến vị mặn ngọt hài hòa khó quên.
Một trong những bí quyết làm nên thành công của bánh bột lọc Huế là sự tỉ mỉ trong từng công đoạn. Tôm phải được làm sạch, cắt bỏ đầu, chân và lưng chỉ, trong khi thịt heo cần được thái nhỏ vừa ăn, tẩm ướp gia vị kỹ lưỡng. Lá chuối dùng để gói phải còn tươi xanh, góp phần giữ được hương thơm tự nhiên. Bánh gói lá khi bóc ra phải trong suốt, không dính vào lá, còn bánh trần thì nổi bật với lớp bột dai dai mềm mềm.
Nhân bánh chính là linh hồn của món ăn. Người chế biến cần khéo léo trong việc tẩm ướp và xào để nhân đạt đến độ đậm đà hoàn hảo. Nước chấm – yếu tố không thể thiếu – cũng được pha chế cẩn thận từ nước mắm, đường, tỏi, ớt và một chút nước xào nhân, tạo nên hương vị rất riêng mà chỉ ở Huế mới có.
Thưởng thức bánh bột lọc đúng điệu là một nghệ thuật. Bánh ngon nhất khi vừa được hấp xong, còn nóng hổi, thơm lừng. Tách lớp lá chuối ra, chấm bánh vào nước mắm chua ngọt đậm đà, thêm chút ớt cay, từng miếng bánh dường như hòa quyện đủ đầy vị mềm dai, ngọt thanh và béo ngậy. Đặc biệt, bánh nên được ăn ngay trong ngày để giữ trọn vẹn hương vị.
Các loại bột thường dùng làm bánh bột lọc
Bột năng (bột lọc):
- Ưu điểm: Tạo được vỏ bánh trong suốt, dai mềm, đặc trưng cho bánh bột lọc.
- Nhược điểm: Nếu không nhồi đúng cách hoặc không dùng nước sôi già, vỏ bánh có thể bị dính tay hoặc nứt khi gói.
Bột sắn dây:
- Ưu điểm: Làm tăng độ trong và bóng của vỏ bánh, giúp bánh không bị bở.
- Nhược điểm: Giá thành cao hơn, khó tìm hơn so với bột năng.
Bột gạo (kết hợp với bột năng):
- Ưu điểm: Giúp bánh dai hơn, ít dính khi luộc.
- Nhược điểm: Nếu tỷ lệ bột gạo quá cao, bánh có thể mất đi độ trong truyền thống.
Bí quyết làm bánh bột lọc ngon
Chọn bột đúng chuẩn:
Chọn bột năng từ các thương hiệu uy tín, không pha tạp chất, có màu trắng tinh và mịn.
Nhồi bột đúng cách:
Dùng nước sôi già, đổ từ từ vào bột và nhào đều tay để bột đạt độ dẻo mà không dính.
Nhân bánh:
- Tôm: Chọn tôm tươi, nhỏ, có màu sắc tự nhiên, không bị hôi.
- Thịt: Chọn thịt ba chỉ mềm, có tỷ lệ mỡ và nạc cân đối, giúp nhân bánh không bị khô.
- Gia vị: Xào nhân đậm đà với mắm, tiêu, hành để làm nổi bật hương vị.
Luộc bánh đúng cách:
Nước luộc phải sôi hẳn trước khi cho bánh vào. Sau khi bánh chín (bánh nổi lên), ngâm ngay vào nước lạnh để giữ độ dai và làm bánh không dính.
Câu hỏi thường gặp khi làm bánh bột lọc
Nguyên liệu
- 130 gr bột năng
- 80 gr bột sắn dây
- 420 ml nước
- 1/2 muỗng cà phê bột nêm hay 1/4 muỗng cà phê muối
Nhân bánh
- 150 gr thịt ba chỉ
- 100 gr tôm nhỏ ( tép)
- 1 củ hành tím
- 2 tép tỏi
- 1/2 chén mỡ hành để thoa bánh
Gia vị:
- 20 gr đường thốt nốt + 2 muỗng canh nước mắm + 1/3 muỗng cà phê tiêu + 1/2 muỗng cà phê bột nêm
Phần nước mắm:
- 2 muỗng canh nước mắm + 2 muỗng canh đường + 8 muỗng nước sôi để nguội + 1 muỗng canh nước cốt chanh hòa tan, sau đó cho ít tỏi ớt băm nhỏ vào.
Ghi chú:
- Bạn có thể dùng 200 gr bột năng NẾU không có bột sắn dây và sử dụng 440 ml nước thay vì 420 ml nước như phía trên.
Cách làm
- Bước 1: Thịt ba chỉ rửa sạch lóc bỏ da , thái miếng hơi nhỏ nhưng không quá mỏng. Tôm rửa cắt râu rửa sạch. Hành tím và tỏi băm nhỏ.
- Bắt chảo lên bếp, cho vào 1 muỗng canh dầu và 1 muỗng 4 viên đường phèn thắng lấy màu. Khi đường tan có màu cánh gián thì cho hành tím băm và tỏi + thịt ba chỉ vào xào săn, tiếp đến cho gia vị vào tôm vào đảo đều, rim lửa vừa cho đến khi tôm thịt có màu nâu đẹp thì tắt bếp, để nguội.
- Bước 2: Nước + bột năng + bột sắn dây và bột nêm vào nôi hòa tan, bắt lên bếp khuấy lửa thấp, khi bạn cảm nhận khuấy bột hơi nặng tay tức là bột bắt đầu sánh Hãy tắt bếp, và tiếp tục khuấy thêm 1 chút nữa là bột sánh nhưng không đặc .
- Bước 3: Thoa chút dầu quanh các khuôn nhỏ, rồi cho ít bột dàn đều, tiếp đến cho nhân tôm thịt rồi phủ thêm 1 ít bột lên tôm thịt. Xếp các khuôn bột lên xửng.
- Bước 4: Nấu 1 nồi nước, chờ nước sôi cho xửng bột lên bếp, đậy nắp hấp 8-10 phút là bánh chín trong, nhìn rất hấp dẫn.
- Trình bày: Bánh xếp ra dĩa thoa ít mỡ hành. Khi ăn chan nước mắm ớt chua ngọt
Bánh bột lọc Huế – Nghi Kitchen
Vỏ bánh
- Bột năng: 200g
- Nước lọc: 300g
- Muối: 2g
- Dầu ăn: 20g
Nhân bánh
- Dầu ăn: 20g
- Tỏi băm: 10g
- Hành tím băm: 20g
- Thịt heo ba chỉ cắt sợi nhỏ: 200g
- Tôm đất làm sạch, bỏ gai nhọn: 200g
- Nước lọc: 50g
- Nước mắm: 15g
- Đường cát: 10g
- Hạt nêm: 10g
- Mì chính: 7g
- Dầu màu điều: 15g
- Hành lá: 50g
- Tiêu xay: 2g
Nước mắm kẹo
- Nước mắm Nam Ngư: 100g
- Đường cát: 100g
- Nước lọc: 100g
- Nước cốt tắc: 40g
- Tỏi băm: 15g
- Ớt xanh Huế băm: 10g
- Ớt sừng đỏ băm: 15g
Vỏ bánh
- Trộn đều bột năng, nước lọc, muối, và dầu ăn trong thau cho tan hoàn toàn.
- Đặt hỗn hợp lên bếp, nấu nhỏ lửa, vừa nấu vừa khuấy đều. Khi bột bắt đầu nặng tay, tắt bếp và khuấy mạnh liên tục đến khi bột mịn, giữ màu trắng đục và dầu hòa tan đều vào bột.
Nhân bánh
- Phi thơm tỏi, hành tím với dầu ăn, sau đó cho thịt heo vào xào đến khi săn lại.
- Thêm tôm vào xào chín, rồi cho nước lọc, nước mắm, đường cát, hạt nêm, và mì chính vào đảo đều. Rim hỗn hợp đến khi cạn nước.
- Thêm dầu màu điều, tiêu xay vào, đảo đều rồi tắt bếp. Cuối cùng, thêm hành lá và trộn đều.
Nước mắm kẹo
- Cho nước mắm, đường cát, và nước lọc vào nồi, nấu nhỏ lửa đến khi đường tan và hỗn hợp sệt lại. Tắt bếp và để nguội.
- Trộn hỗn hợp với tỏi, ớt xanh, ớt đỏ, và nước cốt tắc.
Hướng Dẫn Thực Hiện Món bánh bột lọc hoàn chỉnh
- Lá chuối cắt thành miếng kích thước 20x25cm, sau đó luộc trong nước sôi 2 phút để lá mềm dễ gói.
- Cho khoảng 20g bột vào lá chuối, thêm 2-3 con tôm và 2-3 lát thịt, rồi gói lại. Lặp lại cho đến khi hết bột.
- Hấp bánh trong nồi khoảng 7 phút.
Bánh bột lọc trần – Ta Thuy Giang
Nhân tôm thịt
- 150g thịt ba chỉ
- 150g tôm
- 1tbsp dầu + 1tbsp hành tím
- 1tsp hạt nêm
- 1tsp nước mắm
- 1tsp đường
- 1/4tsp bột canh
- 1/4tsp tiêu
- 1tsp dầu điều
Nhân đậu xanh:
- 50g đậu xanh khô
- 1tbsp dầu + 1tbsp hành
- 1/8tsp muối
- 1/8tsp tiêu
Bột vỏ:
- 300g bột năng
- 1g muối
- 250g nước sôi
Nước mắm chua ngọt
- 50g đường
- 50g mắm
- 80g nước
- 10g nước cốt chanh/giấm
- 1tsp ớt băm
- 1tsp tỏi băm
Nhân thịt
- Cắt nhỏ thịt ba chỉ với tôm, kích thước cỡ 1x2cm thì sẽ vừa bánh nhất
- Mọi người mua được tôm đất nhỏ thì càng giòn ngon, không có thì dùng tôm to cắt miếng giống mình.
- Làm nóng chảo, phi hành với dầu ăn cho vàng thơm rồi cho thịt vào xào săn , sau đó mới cho tôm vào xào cho tôm cứng thịt, rồi đó nêm nếm gia vị theo ct mình chia sẻ, giảm lửa nhỏ rim đến khi tôm thịt cạn nước thì rắc tiêu vào rồi tắt bếp.
Nhân đậu
- Đậu xanh ngâm nở rồi nấu chín mềm. Sau đó phi hành cho vàng thơm rồi cho đậu xanh vào xào, nêm xíu muối với tiêu
- Xào ở lửa trung bình đến khi đậu dẻo, gom thành khối ko dính phới thì tắt bếp
- Đợi nguội bớt rồi chia thành viên cỡ 10g.
Vỏ bánh
- Nhân đã xong thì mình nhồi bột vỏ. Cho muối vào bột năng rồi đổ nước sôi vào, lúc này bột rất nóng nên mình dùng thìa để trộn
- Khi bột nguội bớt thì dùng tay nhồi cho mịn. Nếu thấy bột dính quá thì xoa tay bằng dầu ăn rồi nhồi. Nhồi xong bột rất là mịn dẻo. Bột rất dễ khô mặt nên mình chia nhỏ bột ra rồi bọc kín lại để gói nhân dần.
- Chia bột thành viên cỡ 15g. Cán hoặc dùng tay dàn mỏng bột
Gói và hấp bánh
- Với nhân đậu xanh, sau khi gói xong mình ép nhẹ cho nhân dàn đều khắp bánh.
- Cho 1 miếng thịt, 1 miếng tôm vào, mím chặt mép bột.
- Với nhân đậu xanh, sau khi gói xong mình ép nhẹ cho nhân dàn đều khắp bánh.
- Bánh gói xong chưa luộc ngay thì dùng khăn ẩm phủ lên để ko bị khô mặt
- Trước khi luộc bánh mình sẽ làm mỡ hành. Hành cắt nhỏ đổ dầu nóng già vào, trộn đều là xong.
- Đun nước thật sôi, thêm muối và dầu ăn vào, bánh vào luộc đến khi bánh nổi lên
- Luộc thêm 2’ cho bánh chín kĩ rồi vớt ra âu nước lạnh, sau đó vớt ra để ráo nước
- Trộn mỡ hành vào ngay để bánh ko bị dính vào nhau.
- Ngoài luộc thì mình có thể hấp bánh, lót xửng hấp bằng lá chuối hoặc giấy nến để chống dính, xếp bánh vào xôi thêm xíu dầu ở đáy bánh, hấp 10’ ở lửa to là bánh chín.
- Bánh chín thì trộn mỡ hành ngay để bánh ko dính vào nhau
- Bánh hấp sẽ trong hơn bánh luộc một xíu, về độ ngon thì như nhau nha.
Nước mắm
- Để làm nước mắm chua ngọt, mình nấu sôi mắm, đường, nước
- Đợi nguội mới cho nước cốt chanh với tỏi ớt băm vào.